Mušnice in lupinarji
Mušnice in lupinarji | |
---|---|
![]() | |
Rdeča mušnica Albin Schmalfuß, 1869 | |
![]() | |
Sivi lupinar | |
Znanstvena klasifikacija ![]() | |
Kraljestvo: | Fungi |
Oddelek: | Basidiomycota |
Razred: | Agaricomycetes |
Red: | Agaricales |
Družina: | Amanitaceae |
Rod: | Amanita Pers. (1794) |
Tipska vrsta | |
rdeča mušnica (Amanita muscaria) (L.) Lam. (1783) | |
Raznolikost[1] | |
784 vrst | |
Sinonimi | |
Amanitopsis Roze |
Mušnice in lupinarji (znanstveno ime Amanita) so rod gliv iz družine mušničark (Amanitaceae). Zaradi ohranjanja tradicije se v slovenščini uporabljata dve različni imeni za glive iz istega rodu. Mušnice za tiste, ki imajo na betu obroček oziroma zastiralce in lupinarji za tiste, ki ga nimajo.[2]
Rod je razširjen po vsemu svetu in vsebuje več kot 700 vrst, vključno z nekaterimi najbolj strupenimi znanimi gobami in nekaterimi cenjenenimi užitnimi vrstami. Odgovorne so za približno 95 % smrtnih primerov zaradi zastrupitev z gobami, pri čemer jih polovico povzroči sama zelena mušnica (Amanita phalloides). Najmočnejši toksin v teh gobah je α-amanitin.
Čeprav je veliko mušnic užitnih, se nabiranje za prehrano odsvetuje vsem, razen najbolj izkušenim gobarjem.
Seznam mušnic in lupinarjev Slovenije[3][uredi | uredi kodo]
- citronasta mušnica (Amanita citrina)
- dežnikasta mušnica (Amanita lepiotoides)
- Elijeva mušnica (Amanita eliae)
- hrapava mušnica (Amanita franchetii)
- jajčasta mušnica (Amanita ovoidea)
- jelova mušnica (Amanita abietum)
- knežja mušnica (Amanita caesarea)
- koničasta mušnica (Amanita virosa)
- koničastoluska mušnica (Amanita gracilior)
- medlorumena mušnica (Amanita junquillea)
- ostrokrpa mušnica (Amanita echinocephala)
- panterjeva mušnica (Amanita pantherina)
- podaljšana mušnica (Amanita excelsa)
- pomladanska mušnica (Amanita verna)
- porfirasta mušnica (Amanita porphyria)
- rdeča mušnica (Amanita muscaria)
- rdečkasta mušnica (Amanita rubescens)
- rjava mušnica (Amanita regalis)
- stepanska mušnica (Amanita proxima)
- velikoluska mušnica (Amanita strobiliformis)
- zelena mušnica (Amanita phalloides)
- Beckerjev lupinar (Amanita beckeri)
- belolupinasti lupinar (Amanita pachyvolvata)
- bledični lupinar (Amanita lividopallescens)
- dvobarvni lupinar (Amanita battarrae)
- gorski lupinar (Amanita subalpina)
- jelšin lupinar (Amanita friabilis)
- olivnorjavi lupinar (Amanita fusco-olivacea)
- oranžni lupinar (Amanita crocea)
- pozlačeni lupinar (Amanita ceciliae)
- rjavi lupinar (Amanita fulva)
- rjavolupinasti lupinar (Amanita magnivolvata)
- rumeneči lupinar (Amanita flavescens)
- sivi lupinar (Amanita vaginata)
- sivolupinasti lupinar (Amanita submembranacea)
- sivorjavi lupinar (Amanita simulans)
- snežni lupinar (Amanita nivalis)
- srebrni lupinar (Amanita argentea)
- srebrnkasti lupinar (Amanita mairei)
Smrtno strupene mušnice[uredi | uredi kodo]
Zunanje povezave[uredi | uredi kodo]
Viri[uredi | uredi kodo]
- ↑ »Amanita | COL«. www.catalogueoflife.org. Pridobljeno 1. junija 2024.
- ↑ »Amanita - mušnice/lupinarji - Gobarsko društvo Lisička Maribor«. www.gobe.si. Pridobljeno 1. junija 2024.
- ↑ Seznam gliv Slovenije. Mikološka zveza Slovenije. 2022. COBISS 130237443. ISBN 978-961-90647-2-6.