Narodni parki na Poljskem

Na Poljskem je 23 narodnih parkov. Te je prej vodil poljski Odbor za nacionalne parke (poljsko Krajowy Zarząd Parków Narodowych), vendar je bila leta 2004 odgovornost zanje prenesena na ministrstvo za okolje. Večina narodnih parkov je razdeljena na strogo in delno zavarovana območja. Poleg tega so običajno obdani z zaščitnim pasom, imenovanim otulina.

Na Poljskem, kakor je bil spremenjen z Zakonom o ohranjanju narave iz leta 2004,^[1] narodni park »pokriva območje izjemne okoljske, znanstvene, družbene, kulturne in izobraževalne vrednosti s površino najmanj 1000 ha, ki ščiti celotno naravo in kakovost krajine. Narodni park je ustanovljen za ohranjanje biotske raznovrstnosti, virov, predmetov in elementov nežive narave in krajinskih vrednot, za ponovno vzpostavitev ustreznega stanja naravnih virov in sestavin ter za rekonstrukcijo popačenih naravnih habitatov, rastlin, habitatov živali in habitatov gliv.«

Območje narodnega parka je razdeljeno na različne cone z ločenimi metodami ohranjanja. Obstajajo stroga varstvena območja, pa tudi aktivna in povezana krajina.

Območja, ki mejijo na narodne parke, so bila označena kot varovalna območja. Varovalni pas lahko vključuje varovalna območja divjadi, v katerih lov ni dovoljen. Narodni parki so na voljo za obisk, vendar le na določenih območjih in po določenih poteh, cestah in stezah.

Narodni parki Poljske se financirajo iz centralnega proračuna. Upravljajo jih direktorji, kot svetovalni organ sveta parka. 30. aprila 2004 je parke nadziral Nacionalni odbor narodnih parkov. Od 1. maja 2004 je naloge prevzelo Ministrstvo za okolje - Oddelek za gozdarstvo, varstvo narave in krajine, od 19. januarja 2007 pa Samostojni oddelek za območja Natura 2000 in narodne parke. Po ustanovitvi GDOŚ in RDOŚ 15. oktobra 2008 nadzor nad parki izvaja Konservatorski oddelek Ministrstva za okolje.

Poljski narodni parki so izvajali številne raziskovalne programe in igrajo pomembno vlogo pri ekološki vzgoji družbe. Narodne parke je mogoče obiskati, saj zagotavljajo dobro razvito turistično infrastrukturo. Mnogi med njimi ponujajo posebej pripravljene poti, izobraževalne centre in naravoslovne muzeje.

Name	Izvirno ime	Sedež	Lokacija	Površina (km²)	Leto	Simbol	UNESCO status	Sosednji narodni parki
Narodni park Babia Góra	Babia Góra masiv	Zawoja	49°35′0″N 19°32′0″E / 49.58333°N 19.53333°E / 49.58333; 19.53333	33,92^[2]	1955^[3] (1933)	Laserpitium archangelica Navadni jelenovec Laserpitium archangelica	Biosferni rezervat	Zavarovana krajina Horná Orava, Slovaška
Narodni park Beloveška pušča	Białowieża (vas) in Beloveška pušča	Białowieża	52°40′N 23°50′E / 52.667°N 23.833°E / 52.667; 23.833	105,02^[4]	1947^[5] (1932)	Wisent Wisent	Svetovna dediščina, Biosferni rezervat	Narodni park Beloveška pušča, Belorusija
Narodni park Biebrza	Biebrza (reka)	Osowiec-Twierdza blizu Goniądz	53°35′N 22°46′E / 53.583°N 22.767°E / 53.583; 22.767	592,23	1993	Ruff Ruff	Biosferni rezervat
Narodni park Bieszczady	gorovje Bieszczady	Ustrzyki Górne	49°06′N 22°40′E / 49.100°N 22.667°E / 49.100; 22.667	292,01	1973	Ris Ris	Biosferni rezervat	Narodni park Poloniny, Slovaška
Narodni park gozd Tuchola	Tuchola (mesto) in Tuchola (gozd)	Charzykowy blizu Chojnice	53°36′N 18°00′E / 53.600°N 18.000°E / 53.600; 18.000	47.98	1996	Divji petelin Divji petelin
Narodni park Drawno	Drawno (mesto) in Drawa (reka)	Drawno	53°07′N 16°15′E / 53.117°N 16.250°E / 53.117; 16.250	114.41	1990	Vidra Vidra
Narodni park Gorce	gorovje Gorce	Poręba Wielka	49°34′N 20°10′E / 49.567°N 20.167°E / 49.567; 20.167	70,29	1981	Navadni močerad Navadni močerad
Narodni park Stołowe	pogorje Stołowe	Kudowa-Zdrój	50°28′N 16°20′E / 50.467°N 16.333°E / 50.467; 16.333	63,40	1993	Peščenjak Szczeliniec Wielki
Narodni park Kampinos	Kampinos (vas) in Kampinos (gozd)	Izabelin blizu Varšave	52°19′N 20°28′E / 52.317°N 20.467°E / 52.317; 20.467	385,44	1959	Los Los	Biosferni rezervat
Narodni park Krkonoši	Krkonoši	Jelenia Góra	50°46′N 15°37′E / 50.767°N 15.617°E / 50.767; 15.617	55,76	1959	Gora Campanula bohemica in Gentiana asclepiadea	Biosferni rezervat	Narodni park Krkonoši, Češka
Narodni park Magura	Magura Wątkowska (pogorje)	Krempna	49°31′N 21°31′E / 49.517°N 21.517°E / 49.517; 21.517	194,39	1995	Kanja Mali klinkač
Narodni park Narew	Narew (reka)	Kurowo blizu Kobylin-Borzymy	53°04′N 22°53′E / 53.067°N 22.883°E / 53.067; 22.883	68,1	1996	Rjavi lunj Rjavi lunj
Narodni park Ojców	Ojców (vas)	Ojców	50°13′N 19°50′E / 50.217°N 19.833°E / 50.217; 19.833	21,46	1956	Netopirji Netopirji
Narodni park Pieniny	gorovje Pieniny	Krościenko nad Dunajcem	49°25′N 20°22′E / 49.417°N 20.367°E / 49.417; 20.367	23,46	1954 (1932)	Trzy Korony Trzy Korony in reka Dunajec		Pieninský NP, Slovaška
Narodni park Polesie	Polesie (regija)	Urszulin	51°27′N 23°09′E / 51.450°N 23.150°E / 51.450; 23.150	97,62	1990	Žerjav Navadni žerjav	Biosferni rezervat	Narodni park Shatskyy, Ukrajina
Narodni park Roztocze	Roztocze (pogorje)	Zwierzyniec	50°36′N 23°01′E / 50.600°N 23.017°E / 50.600; 23.017	84,83	1974	Konik Konik
Narodni park Słowiński	Pleme Slovinci	Smołdzino blizu Słupska	54°40′N 17°13′E / 54.667°N 17.217°E / 54.667; 17.217	186	1967	Srebrni galeb Srebrni galeb	Biosferni rezervat
Narodni park Świętokrzyski	Święty Krzyż (gora) in Świętokrzyskie pogorje	Bodzentyn	50°52′N 20°58′E / 50.867°N 20.967°E / 50.867; 20.967	76,26	1950	Navadni jelen Navadni jelen
Narodni park Tatre	Tatre (gorovje)	Zakopane	49°15′N 19°56′E / 49.250°N 19.933°E / 49.250; 19.933	211,64	1954 (1947)	Tatra chamois rupicapra rupicapra tatrica	Biosferni rezervat	Narodni park Tatre, Slovaška
Narodni park Ujście Warty	Sotočje rek Varta in Odra	Chyrzyno blizu Kostrzyn nad Odro	52°35′N 14°42′E / 52.583°N 14.700°E / 52.583; 14.700	80,38	2001	Njivska gos Njivska gos
Narodni park Wielkopolska	Velikopoljska regija	Jeziory blizu Mosina	52°17′N 16°51′E / 52.283°N 16.850°E / 52.283; 16.850	75,84	1957	Lesna sova Lesna sova
Narodni park Wigry	Jezero Wigry	Krzywe	54°02′N 23°06′E / 54.033°N 23.100°E / 54.033; 23.100	150,86	1989	Evropski bober Evropski bober
Narodni park Wolin	Otok Wolin	Misdroy	53°55′N 14°30′E / 53.917°N 14.500°E / 53.917; 14.500	109,37	1960	Belorepec Belorepec

Krajinski pasovi
	Obala Baltskega morja		Nižinski pas		Sudeti (gorovje)
	Jezerski pas		Pas višavja		Karpati

Muzeji v narodnih parkih[uredi | uredi kodo]

Muzej narave in gozdov Narodni park Białowieża, Palace Park, Białowieża
Izobraževalni center Narodni park Babia Góra, Zawoja
Prirodoslovni muzej Narodni park Bieszczady, Ustrzyki Dolne
Prirodoslovni muzej Narodni park Kampinos, Kampinos
Muzej znanosti v Narodni park Karkonosze, Jelenia Góra
Muzej im. prof. Władysław Szafer|Władysława Szafera, Ojców
Center za izobraževanje in muzej v Narodni park Polesie, Załucze Stare
Center za izobraževanje in muzej v narodni park Roztocze, Zwierzyniec
Muzej narave in gozdov v Słowiński National Park, Smołdzino
Prirodoslovni muzej v Narodni park Świętokrzyski, Święty Krzyż
Prirodoslovni muzej Narodni park Tatre, Poljska Zakopane
Prirodoslovni muzej Wielkopolska National Park, Jeziory
Muzej Wigler (Muzej v Narodni park Wigry), Stary Folwark
Prirodoslovni muzej Narodni park Wolin, Misdroy
Terenska postaja DNP "Bogdanka", Drawno
Center za izobraževanje o okolju Karkonosze, Szklarska Poręba

Glej tudi[uredi | uredi kodo]

Biosferni rezervati Poljske

Sklici[uredi | uredi kodo]

↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220)
↑ Dz.U. 1997 nr 99 poz. 608
↑ Dz.U. 1955 nr 4 poz. 25
↑ Dz.U. 1996 nr 93 poz. 424
↑ Dz.U. 1947 nr 74 poz. 469

Viri[uredi | uredi kodo]

Pravni dokumenti[uredi | uredi kodo]

Odloki poljskega sveta ministrov o ustanovitvi posameznih nacionalnih parkov (vsi v poljščini, v formatu PDF).

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 października 1954 r. w sprawie utworzenia Babiogórskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1955 nr 4 poz. 25
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 1997 r. w sprawie Babiogórskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1997 nr 99 poz. 608
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 r. o utworzeniu Białowieskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1947 nr 74 poz. 469
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1996 r. w sprawie Białowieskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1996 nr 93 poz. 424
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września 1993 r. w sprawie utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1993 nr 86 poz. 399
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 1973 r. w sprawie utworzenia Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Dz.U. 1973 nr 31 poz. 179
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r. w sprawie utworzenia Parku Narodowego "Bory Tucholskie", Dz.U. 1996 nr 64 poz. 305
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 r. w sprawie utworzenia Drawieńskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1990 nr 26 poz. 151
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 1980 r. w sprawie utworzenia Gorczańskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1980 nr 18 poz. 66
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 r. w sprawie utworzenia Parku Narodowego Gór Stołowych, Dz.U. 1993 nr 88 poz. 407
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. w sprawie utworzenia Kampinoskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1959 nr 17 poz. 91
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. w sprawie utworzenia Karkonoskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1959 nr 17 poz. 90
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1994 r. w sprawie utworzenia Magurskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1994 nr 126 poz. 618
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1996 r. w sprawie utworzenia Narwiańskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1996 nr 77 poz. 368
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 1956 r. w sprawie utworzenia Ojcowskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1956 nr 4 poz. 22
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 października 1954 r. w sprawie utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1955 nr 4 poz. 24
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 r. w sprawie utworzenia Poleskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1990 nr 27 poz. 155
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 1974 r. w sprawie utworzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1974 nr 21 poz. 120
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 września 1966 r. w sprawie utworzenia Słowińskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1966 nr 42 poz. 254
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1950 r. w sprawie utworzenia Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1950 nr 14 poz. 133
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 października 1954 r. w sprawie utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1955 nr 4 poz. 23
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie utworzenia Parku Narodowego "Ujście Warty", Dz.U. 2001 nr 67 poz. 681
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 1957 r. w sprawie utworzenia Wielkopolskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1957 nr 24 poz. 114
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1988 r. w sprawie utworzenia Wigierskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1988 nr 25 poz. 173
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 marca 1960 r. w sprawie utworzenia Wolińskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1960 nr 14 poz. 79

Uradne spletne strain posameznih parkov[uredi | uredi kodo]

bgpn.pl, Babiogórski Park Narodowy
bpn.com.pl, Białowieski Park Narodowy
biebrza.org.pl, Biebrzański Park Narodowy
bdpn.p, Bieszczadzki Park Narodowy
park.borytucholskie.info, Park Narodowy Bory Tucholskie
dpn.pl, Drawieński Park Narodowy
gorczanskipark.pl, Gorczański Park Narodowy
pngs.pulsar.net.pl, Park Narodowy Gór Stołowych
kampinoski-pn.gov.pl, Kampinoski Park Narodowy
kpnmab.pl, Karkonoski Park Narodowy
magurskipn.pl, Magurski Park Narodowy
npn.pl, Narwiański Park Narodowy
opn.pan.krakow.pl, Ojcowski Park Narodowy
pieninypn.pl, Pieniński Park Narodowy
poleskipn.pl, Poleski Park Narodowy
roztoczanskipn.pl, Roztoczański Park Narodowy
slowinskipn.pl, Słowiński Park Narodowy
swietokrzyskipn.org.pl, Świętokrzyski Park Narodowy
tpn.pl, Tatrzański Park Narodowy
pnujsciewarty.gov.pl, Park Narodowy Ujście Warty
wielkopolskipn.pl, Wielkopolski Park Narodowy
wigry.win.pl, Wigierski Park Narodowy
wolinpn.pl, Woliński Park Narodowy

Zunanje povezave[uredi | uredi kodo]

Polish National Parks

[uoop2004-1] Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220)

[2] Dz.U. 1997 nr 99 poz. 608

[3] Dz.U. 1955 nr 4 poz. 25

[4] Dz.U. 1996 nr 93 poz. 424

[5] Dz.U. 1947 nr 74 poz. 469

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]